[You must be registered and logged in to see this link.]با آنکه قدمت شوش به قدمت تاریخ است اما نام شوش چندین قرن از صفحه گیتی محو شد تا آنکه داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی به سال 521ق م. ضمن مسافرت به بابل از این محل عبور کرد و شهری جدید را بنیان نهاد و در آن قصرها و عمارات زیادی ساخت و آنگاه دستور داد تا برج و باروی این شهر را با دیوارهای قطور بلندی بسازند و در پای دیوار خندقی عمیق حفر کردند تا آب رودخانه شائور از آن بگذرد. شوش پایتخت جهان که آن روز با چهار رودخانه به دریا متصل می شد بدین صورت مقر شاهان، شاهزادگان، سفرا، هنرمندان و دیگر دانشمندانی شد که به آنجا می آمدند. آنچه مسلم است شوش در ان زمان از هر حیث مرکزیت داشته است و به همین جهت در زمان هخامنشیان این شهر از نظر سیاسی و اقتصادی از سه پایتخت دیگر ان روز یعنی اکباتان و تخت جمشید و بابل به مراتب با اهمیت تر بوده است. زیرا شهر شوش به واسطه چهار رودخانه کرخه، شائور، آبدیز و کارون در زمان قدیم به دریای آزاد متصل می شده است.
وجه تسمیه شهر شوش
در خط عیلامی نام شوش پایتخت عیلام به صورت هزاروش نگاشته می شد یعنی ان را به زبان سومری می نوشتند و به زبان عیلامی می خواندند و این روش عینا در زبان اکدی هم بود در اکدی هم نام شوش را به سومری می نوشتند و به زبان خود آن را می خواندند. صورت هزاروش نام شوش در عیلامی (موش ران)است که جزء نخست آن به معنی باغ و جزء دوم آن به معنای سدر(کنار) می باشد و روی هم به معنی کنارستان یا باغ سدر است. این واژه مرکب که در اکدی و عیلامی "شوشن" می خواندند یعنی شهر شوش. برخی گفته اند که به باور بعضی از دانشمندان شوش به معنای سوسن بوده است چون این این ناحیه پر از سوسن های زیبا است و شاید به همین مناسبت نام این شهر را شوشن یعنی سوسن انتخاب کرده اند. شوش در سنگ نبشته داریوش "خوجه"آمده هرودت ان را سوزیانا و استرابون "الامیس"عیلام میخواند و آن ایالتی بود شامل عیلام قدیم و کشور کاسیها که شامل خوزستان و لرستان امروز می شده است.
قدمت و عظمت شوش
شوش در تاریخ عمر طولانی خود دارای دو عصر طلایی بوده است. دوره عظمت پادشاهان عیلام در زمان "شیلخاک اینشوشیناک" که در این عصر خوزستان کشوری قوی و شوش شهری آباد و مجلل و با ساختمانها و قصرهای سلطنتی و غنایم پر بها بوده است. این دوره در سال 645ق.م. بدست آشور بانیپال خاتمه یافت. دوره دوم عصر شاهنشاهان هخامنشی است که داریوش بزرگ شوش را تجدید بنا نمود و قصرها و عمارات بسیار عالی و زیبا در آن برپا کرد مانند قصر معروف آپادانا و این شهر را یکی از پایتختهای شاهنشاهی هخامنشی قرار داد و شاهراه تاریخی شوش به سارد را احداث نمود که به واسطه ی آن، این شهر که مرکز سیاست جهان بود مرکز تجارت شرق و غرب نیز گردید.
نگاهی به تاریخ شوش پیش از اسلام
ایلامیان، مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان سلسله هایی بودند که تا قبل از اسلام در ایران حکومت می کردند. بطور مستند می توان ادعا کرد حکومت ایلام از حدود 2600 سال پیش ادامه داشت. پس از تثبیت حکومت ایلام، شهر شوش به پایتختی این حکومت رسید. ایلامیان چند سلسله بودند که هر کدام چند قرن حکومت کردند. قلمرو حکومت ایلام از خوزستان تا اصفهان بود. حکومت ایلام در حدود 2640 سال پیش بدست آشور بانی پال پادشاه خونریز بابل ساقط گردید.
تپه آپادانا و هخامنشیان
آپادانا به معنای بار عام، پذیرش عموم و یا ملاقات شاه با عموم است. یکی از تپه های باستانی شوش به نام آپادانا نامیده می شود. چون ویرانه های کاخی در آن جا کشف شد که به دستور داریوش هخامنشی در آنجا ساخته شده بود و براساس نبشته کشف شده به سه زبان ایلامی، پارسی باستان و بابلی به نام آپادانا خوانده می شده است. البته گفتنی است که گسترش حکومت کورش هخامنشی و اقتدار حکومت وی، سبکی جدید در معماری ایران پایه گذاری گردید که ساخت کاخ های با شکوهی چون کاخ اختصاصی و بار عام کورش از یادمان به جای مانده از دوران اوست.
داریوش هخامنشی پس ا ز کمبوجیه و در حدود 2500 سال پیش به قدرت رسید و شوش را به عنوان یکی از پایتخت های هخامنشی انتخاب کرد. او در این شهر برای خود کاخی با شکوه ساخت که امروزه فقط ته ستون های آن را می بینیم. ساختمان های شوش تا آن زمان آجری بود اما داریوش هخامنشی کاخ خود را از سنگ و مستحکم بنا کرد. گفته می شود برای پی کنی این کاخ 10 تا 20 متر خاک برداری گردید. کاخ آپادانا در حدود سالهای 518-512 ق.م به فرمان داریوش بزرگ هخامنشی بنا شده است. در دوران اردشیر اول طعمه آتش شد و بار دیگر در عهد سلطنت اردشیر دوم آن را تجدید بنا و تعمیر کردند.
زیباترین آثاری که از تالار کاخ آپادانا بدست آمده عبارتند از ردیف شیرهای غران، گاو و سربازان سپاه جاویدان که روی کاشی های لعاب دار با رنگ های گوناگون نقش شده است. تعداد این سپاه همیشه ده هزار نفر بوده و هرگاه یکی از آنها مریض می شده یا فوت می کرده سریع یک نفر جایگزین او می شده به همین دلیل آنها را سپاه جاویدان می گفتند.برای شنیدن و دانلود صوت مورد نظر به سایت رادیو اینترنتی ایران صدا به این آدرس مراجعه نمایید..