سرّ ِ یکتاپرستی

سرّ ِ یکتاپرستی


ترجیع بند


هاتف اصفهانی




ای فـــدای تو هـم دل و هم جان


وی نثار رهت هم این و هم آن


دل فدای تو، چون تویی دلــــــبر


جان نــثار تو، چون تویی جانان


دل رهاندن ز دست تو مشــــکل


جان فشــــــاندن به پای تو آسان


راه وصل تو راه پر آســــــیب


درد عشق تو درد بی درمــــــان


بندگانیم، جـــــــان و دل بر کف


گوش بر حکم و چشــم بر فرمان


گر ســرِ صلح داری، اینک دل


ور دل جنگ داری، اینک جان


دوش از شور عشق و جذبۀ شوق


هرطرف می شـــــــتافتم حیران


آخر کار شـــــــــــــــــوق دیدارم


سوی دیر مـُغــــــــان کشید عنان


چشـــــــــم بد دور، خلوتی دیدم


روشن از نور حق، نه از نیران


هرطرف دیدم آتشی کان شـــــب


دید در طور، موســــی عــــمران


پیری آنجــــــــا به آتش افروزی


به ادب گِـــــــرد پیر، مـُغبچگان


همه سیمین عـــذار و گـُــلرخسار


همه شیرین زبـــان و تنگ دهان


عود و چنگ و نی و دف بربط


شمع و نقل و گل و می و ریحان


ســــــاقی ِ ماهرویِ مشکین موی


مطرب ِ بذله گویِ خوش الحــان


مُغ و مُغزاده موبـَد و دســــــتور


خدمتش را تمــــــــام بسته میان


من ِ شرمنده از مســــــــــلمانی


شدم آنجـــــا به گوشه یی پنهان


پیر پرســــید کیست این؟ گفتند:


عاشقی بی قرار و ســــرگردان


گفت: جامی دهیدش از می ناب


گرچه ناخوانده باشد این مهمان


ساقی آتش پرست و آتش دست


ریخت در ســــاغر آتشی سوزان


چون کشیدم نه عقل ماند ونه هوش


سوخت هم کفر از آن و هم ایمان


مســـــــــت افتادم و در آن مستی


به طریقی که شـــــرح آن نتوان


این سخن می شــــنیدم از اعضا


همه حتّی الورید و الشــــــریان


که:


یکی هست وهیچ نیست جزاو


وحده لا الـــــــــــــه الاّ هـــــو


از تو ای دوست، نگسلم پیوند


ور به تیغم برند بند از بنـــــــد


الحق ارزان بود ز ما صد جان


وز دهان تو نیم شکـّرخنــــــــد


ای پدر! پند کم ده از عشـــــقم


که نخواهد شد اهل این فرزند


پنـــد ِ آنان دهند خلق ای کاش


که ز عشق تو می دهندم پنــد


من ره کوی عافیت دانــــــــم


چه کنم کاوفتاده ام به کمـــــند


در کلیسا به دلبری ترســـــــا


گفتـــم ای دل به دام تو در بند


ای که دارد به تــارِ زنّـارت


هر ســـر موی من جدا پیوند


ره به وحــدت نیافتن تا کی؟


ننگ تثلیث بر یکی تا چند ؟


نام حی ّ ِ یگانه چون شــاید؟


که اب وابن و روح قدس نهند


لب شیرین گشود و با من گفت


وز شکرخنده ریخت آب از قند


که گر از ســــرِّ وحدت آگاهی


تهمت ِ کافـــــری به ما مپسند


در سه آیینه شـــــــــاهد ازلی


پرده از روی تابنــــاک افکند


ســـه نگردد بریشم ار او را


پرنیان خوانی و حریر و پرند


ما دراین گفت وگو که ازیکسو


شد ز ناقوس این ترانه بلنـــــد


که:


یکی هست و هیچ نیست جزاو


وحــــده لا الـــــــــــه الاّ هــو


دوش رفتم به کوی باده فروش


زاتش عشق دل به جوش وخروش


محفلی نغز دیدم و روشــــــــن


میـــــــرِ آن بزم پیر باده فروش


چاکران ایستاده صف در صف


باده نوشان نشسته دوش به دوش


میر در صدر و میکشان گردش


پاره یی مست و پاره یی مدهوش


ســـــینه بی کینه و درون صافی


دل پر از گفت و گو و لب خاموش


همه را از عنـــــــایت ازلــــــــــی


چشم حق بین و گوش راست نیوش


سخن این به آن هنـــــــــــیئا ً لک


پـــــاسخ آن به این که بادت نوش


گوش برچنگ و چشم بر ســـاغر


آرزوی دو کون در آغـــــــــوش


به ادب پیش رفتم و گفتـــــــــــم


کای تو را دل قرارگاه سروش


عاشقم دردمنــــــــــد و حاجتمند


درد من بنگر و به درمـان کوش


پیر خندان به طنــــز با من گفت


ای تو را پیر عقل حلقه به گوش


تو کجا ما کجا؟ که از شرمــــت


دختر رز نشـــــــسته برقع پوش


گفتمش: سوخت جــــانم، آبی ده


واتش دل فرونشـــــان از جوش


دوش می ســــــوختم درین آتش


وای اگر امشبم بود چون دوش


گفت خندان که: هین پیاله بگیر


ســـــتدم گفت: هان زیاده منوش


جرعه یی در کــــشیدم و گشتم


فارغ ازرنج عقل وزحمت هوش


چون به هـــــوش آمدم یکی دیدم


مابقی را همه خطــــوط و نقوش


ناگهـــــــــان از صوامع ملکوت


این حدیثم سروش خواند به گوش


که :


یکی هست و هیچ نیست جز او


وحده لا الـــــــــــــــــه الاّ هو


چشم دل باز کن که جان بینی


آنچه نادیدنیســــــــت آن بینی


گر به اقلیم عشق روی آری


همه آفاق گلستــــــــــان بینی


بر همه اهل آن زمین به مراد


گردش دور آسمـــــــــان بینی


بی ســـــر و پا گدای ِ آنجا را


سر به ملک جهـان گران بینی


هم در آن پا برهنــــه قومی را


پـــــــای بر فرق فرقدان بینی


هم در آن سربرهنه جمعی را


بر سر از عرش سایبــان بینی


گاه وجد و ســـماع هریک را


بردو کون آستین فشــان بینی


دل هر ذرّه یی که بشــــکافی


آفتابیش در میــــــــــــان بینی


هرچه داری اگر به عشق دهی


کافرم گر جوی زیــــــان بینی


جان گدازی اگر به آتش عشق


عشق را کیمــــــیای جان بینی


از مضیق جهــــات در گذری


وسعت ملک لامکـــــان بینی


آنچه نشنیده گوشت آن شنوی


آنچه نادیده چشـــمت آن بینی


تا به جایی رســاندت که یکی


از جهان و جهـــــــانیان بینی


بایکی عشق ورزازدل وجان


تـــا به عین الیقین عیان بینی


که:


یکی هست و هیچ نیست جز او


وحـــــده لا الــــــــــــه الاّ هــو


یــــــار بی پرده از در و دیوار


در تجلـّیست یا اولی الابصــــار


شمع جویی و آفتاب بلــــــــند


روزبس روشن و تودر شب تار


گر ز ظلمــــات خود رهی بینی


همه عالم مشـــــــــــــارق انوار


کوروش قـــــــائد و عصا طلبی


بهر این راه روشن و همــــــوار


چشم بگشــــا به گلستان و ببین


جلوۀ آب صاف در گل و خــار


زاب بیرنگ صدهزاران رنگ


لاله و گل نگــــــر در آن گلزار


پـــــا به راه طلب نه و از عشق


بهر این راه توشـــــه یی بردار


شود آســــان زعشق کاری چند


که بود نزد عقل بس دشـــــــوار


یار گو بالغــُد ُوّ و الآصـــــــال


یار جو بالعشــــــی ّ ِ والابکـــار


صــــد رهت لن ترانی ار گویند


بـــــــــــاز می دار دیده بر دیدار


تا به جایی رسی کــه می نرســد


پای اوهـــــــــــــــام و دیدۀ افکار


بار یابی به محفلی کانجـــــــــــا


جبرئیل امین ندارد بــــــــــــــار


این ره، آن زاد راه و آن منزل


مرد راهی اگر، بیا و بیــــــــار


ور نیی مرد راه، چون دگران


یار می گوی و پشت سر میخار


هـــاتف ارباب معرفت که گهی


مست خوانندشـــــان و گه هشیار


از می و جام و مطرب و ساقی


وز مغ و دیر و شـاهد و زنّــار


قصد ایشان نهفته اسراری است


که به ایما کنند گاه اظهــــــــار


پی بری گر به رازشـــان دانی


که جز این نیست سـرّ آن اسرار


که:


یکی هست و هیچ نیست جز او


وحـــده لا الــــــــــــه الاّ هــــو