آزمايش كردن انسان براى فهميدن است؛ ولى آزمايش كردن خدا براى فهميدن نيست؛ بلكه براى آن است كه از انسان عملى سر زند و پاداش و كيفر بر اساس آن عمل باشد.
توضيح آن‏كه، خدا مى‏داند كه فلان شخص در برابر حوادث تلخ و شيرين چه برخوردى خواهد كرد؛ امّا نبايد بر اساس اين دانش به آن شخص اجر و پاداش دهد. همان‏گونه كه ما مى‏دانيم فلان خياط مى‏تواند بدوزد و يا فلان بنّا مى‏تواند بسازد؛ امّا هرگز بر اساس اين علم به او مزد نمى‏دهيم، بلكه بايد از او كارى سر زند تا استحقاق پاداش داشته باشد.
ابزار امتحان الهى؛ نعمت‏ها، نقمت‏ها، حوادث وصحنه‏هاى تلخ و شيرين در طول زندگى است. «و نبلوكم بالشرّ و الخير»(انبياء، 35.)